হিমাচল প্ৰদেশৰ কান্নৌৰ, কিন্নৰ, লাহৌল-স্পিতি আৰু চম্বাৰ উচ্চ হিমালয় অঞ্চলত পালন কৰা ৰʼলানে (স্থানীয় উচ্চাৰণ: ৰ্বালান বা ৰোলান) উৎসৱটো অসমৰ বড়োসকলৰ ৰাউলানেৰ দৰে একে নামৰ হ’লেও সম্পূৰ্ণ বেলেগ সংস্কৃতিৰ উৎসৱ। এইটো মূলতঃ তিব্বতী-বৌদ্ধ আৰু প্ৰাক্-বৌদ্ধ বন-জং (Bon) ধৰ্মৰ মিশ্ৰিত পৰম্পৰাৰ এটা ঋতুচক্ৰীয় উৎসৱ। কান্নৌৰী-কিন্নৰী ভাষাত “ৰ্বা” বা “ৰো” মানে “বছৰ” আৰু “লানে/লো” মানে “নতুন” বা “আৰম্ভ”। সেয়েহে ৰʼলানেৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে “নতুন বছৰৰ আৰম্ভ”। কিছুমানে ইয়াক “Losar” (তিব্বতী নৱবৰ্ষ)ৰ স্থানীয় সংস্কৰণ বুলি কয়, কিন্তু আচলতে ই লোচাৰতকৈ বহু পুৰণি আৰু স্থানীয় বন ধৰ্মৰ সৈতে জড়িত। প্ৰতি বছৰে পহিলা পৌষ (ডিচেম্বৰ-জানুৱাৰী)ৰ পৰা মাঘৰ প্ৰথম সপ্তাহলৈ, অৰ্থাৎ গ্ৰেগ’ৰিয়ান কেলেণ্ডাৰত ডিচেম্বৰৰ শেষৰ পৰা জানুৱাৰীৰ মাজভাগত এই উৎসৱ পালন কৰা হয়। এই সময়ত হিমালয়ত তীব্ৰ ঠাণ্ডা পৰে। বৰফে ঢকা পৰিবেশত এই উৎসৱ পালন কৰা হয়।
লানেৰ মূল হৈছে প্ৰাক্-বৌদ্ধ বন ধৰ্মৰ “দুখলো” (Dukhlwo) উৎসৱ। প্ৰায় ১৫০০-২০০০ বছৰ আগতে যেতিয়া তিব্বতী সংস্কৃতি এই অঞ্চলত প্ৰৱেশ কৰিছিল, তেতিয়া বন ধৰ্মৰ স্থানীয় দেৱতা (জংকাৰ, লোকেল দেউটা) আৰু বৌদ্ধ লামাৰ পৰম্পৰা মিলি এই উৎসৱৰ জন্ম হয়।
প্ৰচলিত কিংবদন্তি অনুসৰি, প্ৰাচীনকালত এজন দানৱে প্ৰতি বছৰে শীতকালত গাঁৱৰ মানুহক খাবলৈ আহিছিল। গাঁৱৰ লোকে আগনীয়া চালৰ ঘৰত (যাক “থাপ্পা” বোলে) মাসৰ পিছত মাছৰ মাংস আৰু স্থানীয় সুৰা (আংগুৰী/চাং)ৰে দেৱতাক বলি দি, মুখা পিন্ধি ভয়ংকৰ নাচ কৰি দানৱক খেদি পঠিয়াইছিল। সেই পৰম্পৰা আজিও ৰʼলানেৰ মূল অনুষ্ঠান হৈ আছে।
লানে প্ৰায় ৭-১৫ দিনলৈকে চলি থাকে। কেইটামান গুৰুত্বপূৰ্ণ দিন :- ফােটু লো (Photu Lo) – নতুন বছৰৰ প্ৰথম দিন। সেইদিনা ঘৰৰ মূৰৰ মানুহে সূৰ্য্য ওলোৱাৰ আগতে পবিত্ৰ পানী আৰু জুনিপাৰ (ধুপ)ৰ ধোঁৱাৰে ঘৰ পৰিষ্কাৰ কৰে।
দেৱতাৰ আগমন – গাঁৱৰ দেৱতা (দেউতা)ক মুখা পিন্ধি গাঁৱৰ মাজে মাজে ঘূৰাই ফুৰোৱা হয়। এই মুখা ভয়ংকৰ আৰু বৰ্ণিল হয়, কাঠৰে তৈয়াৰী।
চাংকুৰ্টন – ঘৰে ঘৰে স্থানীয় বিয়েৰ (চাং) আৰু আংগুৰী (আঙুৰৰ সুৰা) বনোৱা হয়।
লাৰী নাচ – যুৱক-যুৱতীয়ে পৰম্পৰাগত কান্নৌৰী টুপি, চোলা আৰু শ্বল পৰিধান কৰি ঘূৰণীয়া হৈ গীত গায় আৰু নাচে।
বলি আৰু জুয়াৰ খেল – প্ৰাচীনকালত ছাগলী বলি দিয়া হৈছিল, এতিয়া কিছুমান গাঁৱত এতিয়াও হয় (যদিও বহুতে বন্ধ কৰিছে)।
৮-৯ শতিকাত পদ্মসম্ভৱৰ সময়ত বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰভাৱত বলিৰ পৰিমাণ কমি আহিল, ধুপ-ধূনা আৰু প্ৰাৰ্থনা বাঢ়িল। ব্ৰিটিছ আমোলত কান্নৌৰৰ বুশাহৰ ৰাজবংশই ৰʼলানেক ৰাজকীয় উৎসৱ হিচাপে পালন কৰিছিল। স্বাধীনতাৰ পিছত ১৯৭০-৮০ৰ দশকত পৰ্যটকৰ আগমনে এই উৎসৱক বিশ্বৰ সন্মুখত আনিলে। কাল্পাৰ ৰʼলানে এতিয়া হিমাচল পৰ্যটনৰ কেলেণ্ডাৰৰ অন্যতম আকৰ্ষণ।
আজিকালি কান্নৌৰৰ কাল্পা, ৰেকংপেও, নাকো, ছিতকুল আদিত চৰকাৰীভাৱে ৰʼলানে উৎসৱ পালন কৰা হয়। হিমাচল চৰকাৰে “Winter Carnival”ৰ সৈতে মিলি এই উৎসৱক প্ৰচাৰ কৰে। তথাপিও দুৰ্গম গাঁৱত এতিয়াও প্ৰাচীন পৰম্পৰা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিতভাৱে চলি আছে। সাৰাংশত ক’ব পাৰি, হিমাচলৰ ৰʼলানে হৈছে হিমালয়ৰ কঠিন পৰিবেশত জীয়াই থকা মানুহৰ প্ৰকৃতিৰ প্ৰতি কৃতজ্ঞতা, অন্ধকাৰ শক্তিৰ পৰা মুক্তি আৰু নতুন বছৰৰ আশাৰ জীৱন্ত প্ৰতীক। বৰফৰ মাজত জ্বলি থকা আগনীয়া চালৰ ঘৰৰ সেই ধোঁৱা আৰু মুখাৰ নাচৰ ভয়ংকৰ-সুন্দৰ মিশ্ৰণতেই লুকাই আছে এই উৎসৱৰ হাজাৰ বছৰীয়া ইতিহাস।
